Pagina 1 van 9

Seksen van kuikens

Geplaatst: 27 feb 2005 12:18
door mice75
Topic opgeschoond, plaats hier alleen vragen met betrekking tot het sexen van kuikens.
Wanneer je twijfels hebt over het geslacht hebt van oudere kuikens/kippen kan je terecht in dit topic:

Onderwerp: Verzamel topic is het een hen of haan?

Bij het sneupen naar info. over raskenmerken voor het aanvullen v/d determinatietabel kwam ik e.e.a. tegen over kuikens seksen....veelal in het Engels, dus heb ik het vertaald en alles wat ik verder gevonden heb met wat plaatjes op een rijtje gezet.

Een van de meest moeilijke taken voor een hobbymatige kippenhouder is wel het sexen van je kuikens.

Moderne, commerciële broederijen gebruiken een aantal verschillende methodes voor het seksen van kuikens vanaf het moment dat ze uit het ei gekropen zijn.
De meest veelvoorkomende methode is het inkruisen van dieren met een bepaalde kleur waardoor mannelijke dieren andere een kleur hebben dan de vrouwelijke. Dit staat bekend als sekse gerelateerde kruising. Hieronder volgen wat tips waarop te letten bij niet autoseksende rassen.

In feite zijn er 6 methodes van seksen:

Groep 1

Dit is de klassieke goud(buff)/zilver(licht) kruising. Bv. Een goud/buff mannelijk dier (als bv. Rhode Island, buff Leghorn, Buff Orpington, rood of buff Sussex) gekruisd met een zilver(licht) vrouwelijk dier (als bv.Sussex columbia, Brahma columbia of witte Wyandotte) de haantjes worden allemaal witachtig grijs of licht bruin en de hennetjes roodachtig-bruin of buff.

Afbeelding Afbeelding
Groep 2

Vrijwel dezelfde methode als Groep 1, een zilver(licht) vrouwelijk dier (als bv.Sussex columbia, Brahma columbia of witte Wyandotte) kruisen met zwarte of rode hanen (als bv.Oud en/of modern Engelse vechter, Welsummer, bruine Leghorn of Barnevelder) de haantjes worden allemaal licht grijsachtig met zwarte en grijze vlekken en de hennetjes krijgen bruine strepen en vlekken

Groep 3

Bij deze groep gebruikt men ongestreepte hanen als Australorp, zwarte Leghorn, Rhode Island red of Ancona gekruisd met gestreepte hennen als bv.Plymouth rock of koekoek Leghorn. Bij deze kruising krijgen alle kuikens een zwarte kleur met variabel wit erdoor, waarbij de haantjes altijd een witte/licht vlek op de achterkant van hun kop hebben en de hennen een donker bruine/zwarte kop.

Afbeelding Afbeelding
Groep 4

Bij deze groep bepaald de kleur van de poten het geslacht hoewel bij heel jonge kuikens de beenkleur niet echt definieerbaar is is dit niet een heel betrouwbare methode. Maar bij het kruisen van hanen met zwarte/donkere poten als bv. Zijdehoender, Minorca of Campines met hennen met lichte poten als bv. Sussex, Leghorn of Wyandotte.
De haantjes krijgen dan lichte/fletse pootkleur en de hennetjes donkergekleurde.

Groep 5

Bij deze groep word de bevedering gebruikt als leidraad. Bij het kruisen van hanen van een rassoort die al heel vroeg met de veerontwikkeling begint zoals bv. Ancona of Leghorn met hennen waarbij de veerontwikkeling laat op gang komt als bv.Sussex of Rhode island. De kuiken hennen hebben naar verhouding veel langere donsveertjes op de plaats waar de grote slagpennen komen dan de haantjes. Je moet echter wel direct na het uitkomen deze methode toepassen anders hebben de haantjes deze groeiachterstand ingehaald en is het niet meer te zien.

AfbeeldingAfbeelding

Groep 6

Hierbij worden de eendagskuikens gesext op verschil in cloaca, echter ook daarin zijn weer 15 variaties te onderscheiden waardoor het bijzonder moeilijk is om de verschillen te zien als onervarene. Enige oefening en uitleg van een deskundige is hierbij wel nodig. (uitleg onderaan)

Uiteraard zijn deze methoden volstrekt nutteloos voor fokkers die raszuiver fokken, in deze gevallen duurt het gewoonweg wat langer voor je kunt sexen (m.u.v. autosexende zuivere rassen) Bij lichte rassen kun je over het algemeen na een maand al redelijk de haantjes er tussen uit pikken, deze hebben dan al grotere/feller gekleurde kopversierselen dan de hennen en zijn vaak wat feller in gedrag dan hun zusjes. Bij zwaardere rassen kun je soms bij de hennen een mooi gelijkmatige veergroei aantreffen terwijl de haantjes een meer warrige langzamere groei laten zien. Dit is niet bij alle rassen het geval.

Gedrag

De beste methode die bij alle rassen wel op gaat is simpelweg obsereveren van het kuikengedrag. Laat de kuikens eens schrikken door onverwachts iets over hun heen te slingeren (doek o.i.d.) en kijk naar de reacties. Instinctief zullen de haantjes zich oprichten en een vreemdsoortig sjirpend waarschuwend geluid laten horen terwijl de hennen zich op de grond drukken en zich helemaal stil houden.
Haantjes houden al vrij snel schijngevechten waarbij ze met de borst tegen elkaar botsen. Bij sommige vechthoendersoorten (als Sumatra bv.zie foto onder van haantje van 3,5 mnd oud) gaan die schijngevechten vrij ver door waarbij de haantjes elkaars koppen helemaal kaal plukken tot bloedens aan toe en uitputting.
Ook bij het doen van de behoefte kun je enig verschil zien, het haantje laat het gewoon vallen en de hen gaat iets door de knietjes.

AfbeeldingAfbeelding

Autosexend op kleurslag:
Fokzuivere koekoek/koekoekpatrijs/ koekoekzilverppatrijs kleurslag is autosexend, de haantjes zijn veel lichter van kleur dan de donkere hennen

Autosexende rassen/scheikuikens:
Bielefelder, Legbar, Welbar , Noord Hollands Blauwe, Amrock, Assendelfter, Dorking

Afbeelding
Bielefelder kuikens links haan rechts hen

Afbeelding
Legbar haantje

Afbeelding
Legbar hennetje

Afbeelding
Dorking kuikens links hen rechts haantje


Hieronder volgt een overzichtje van de meest voorkomende verschillen in ontwikkeling tussen haantjes en hennetjes bij een leeftijd van 5 weken.

Kam
Haan: Gemiddelde maat, rose achtig.
Hen: Klein, gelig.

Poten
Haan: Stevig,lang.
Hen: fijner, korter.

Staart
Haan: kort,gebogen.
Hen: Langer,recht.

rug
Haan: Zadel met dunne lijn van nog omhulde veertjes.
Hen: Meer ontwikkelde veren over het midden van de rug.

Zijkant nek, krop en flanken
Haan: Bevedering niet echt ontwikkeld.
Hen: Bevedering al behoorlijk in ontwikkeling.

Vleugelbogen
Haan: Naakt veren nog in omhulsel.
Hen: Bedekt met kleine veertjes.

Stand
Haan: Opgericht en alert.
Hen: Lage stand.

Lichaamsopening of Cloaca sexen

De kunst van cloaca seksen op eendagskuikens is bijzonder moeilijk onder de knie te krijgen als je daarbij geen hulp krijgt van een expert. Gebruik de volgende instructies om de procedure te leren. Voor je de cloaca gaat onderzoeken moet je de kip ontdoen van uitwerpselen door lichtjes druk uit de oefenen naar onderen toe,op beide zijden van de onderbuik. (uitknijpen maar wel met beleid natuurlijk)

Stap 1
Leg het kuiken op zijn rug in de palm van je hand met het kopje naar jezelf gericht. Houdt je duim en wijsvinger om de dijtjes om het goed vast te kunnen houden.

Stap 2
Plaats je middel en ringvinger over het kuikens borstje en ondersteun,zo blijft de duim vrij.

Stap 3
Plaats de andere duim op het onderste deel van de opening (anus)

Stap 4
Plaats je wijsvinger op het bovenste deel van de opening en beweeg deze omhoog en omlaag in een draaiende beweging, hierbij maakt de opening een rollende beweging naar opzij.

Stap 5
Met de duim en wijsvinger de naast de opening plaatsvinden oefen je een lichte druk uit en een rollende beweging waardoor de claoca keert waardoor de mannelijke verdikking of het juist ontbreken daarvan (dan gesext als hen) zichtbaar word.

Na enige oefening kun je deze handeling snel ,pijnloos en met zo min mogelijk ongemak voor het kuiken uitvoeren.

De mannelijke verdikking is te vinden halverwege op de onderste rand van de cloaca en lijkt op een klein pukkeltje. Hoewel het formaat en vorm wezenlijk kan verschillen, kun je na oefening dit snel herkennen. Echter een kleine percentage heeft een bijzonder kleine pukkel waardoor het seksen nog lastiger is, maar ook hier geldt oefening baart kunst. Je kunt er eigenlijk wel van uit gaan dat kuikens met een klein pukkeltje vrouwelijk zijn, de mannelijke variant is veelal prominent aanwezig en de meeste hennen hebben er gewoonweg geen. Daarbij komt dat het mannelijke pukkeltje hard is en niet verdwijnt wanneer je er met je vinger overheen wrijft. Het is natuurlijk handig om te oefenen op kuikens waarvan al zeker is welke haan of hen zijn.

Geplaatst: 27 feb 2005 12:44
door monique
Zo Wanda je hebt je weer behoorlijk uitgeleefd :-D :-D
Maar hardstikke goed!

Geplaatst: 07 mar 2005 08:19
door toby
Heel leerzaam dit ....nu heb ik nog een vraagje misschien dom maar wij hebben nu tarwe eitjes liggen ..Nu weet ik dat bij tarwe de haantjes donker worden en de hennen licht ... Ik vraag me dus af vanaf wanneer zou je kunnen zien wat haantjes/ hennetjes zijn is dit net als bij meerzomig patrijs al vrij snel omdat de haantjes veel meer donkere veren krijgen ??? :lol:

Geplaatst: 07 mar 2005 12:39
door mice75
ik zou je geen zeker antwoord durven geven.. het enige dat ik heb gedaan is alle info die ik gevonden heb over seksen op een rij gezet en stukken vertaald vanuit het engels......de methodes ken ik dus niet uit eigen ervaring..(was het maar waar :roll: )
Maar omdat velen hier en ikzelf inclusief vaak vragen hebben over seksen ben ik gaan zoeken en verzamelen.

Alleen gedragsmatige verschillen kende ik al wel.

Maar uitgaande van wat ik zoal heb gelezen daarover is het kleurverschil tussen haantjes/hennetjes vanaf dag 1 te zien, lijkt mij naarmate de ontwikkeling vordert dat dat verschil steeds minder duidelijk wordt. (maar nogmaals, ik heb geen ervaring met die kleurslag. Misschien iemand anders hier ?

Geplaatst: 18 dec 2005 21:15
door Doffer
Hoi

Een heel interessant stukje.

Als je geen kenner bent in het seksen van de kuikens, welke groep raad je dan het meeste aan. Zodat je 1 dag na uitkomen met zekerheid kunt beoordelen welke jongen, hennen en welke hanen zijn ?

Nu heb ik al wat gezocht naar wat rassen die voor mij in aanmerking komen.
- Noord-Hollandse krielen (levert scheikuikens)
- Cochin krielen (kleurslag : goud(buff)/zilver(licht) of Zwart/koekoek )
- Wyandotte krielen (goud(buff)/zilver(licht))

Zilver(licht) is dit een speciale kleur of zijn dit gewoon lichte kleuren zoals wit, patrijs, blauw?

De rassen moeten aan een paar eigenschappen voldoen:
- Ze moeten niet teveel ruimte nodig hebben.
- Ze moeten rustig zijn. (makkelijk in verzorging)
- Ze moeten scheikuikens voort brengen (mag ook door kleur komen inplaats van ras)
- Ze moeten goed leggen.
- Ze moeten makkelijk aan te komen, goedkoop zijn (het hoeven geen goede tentoonstellingsdieren te zijn)
- broeden hoeft niet want ik heb een broedmachine.

De Noord-Hollandse krielen zijn dit kippen die makkelijk zijn aan te komen en goedkoop zijn?
Of krijg je betere scheikuikens als je de bepaalde kleurslagen gebruikt om te fokken ?

Geplaatst: 18 dec 2005 22:27
door bram
Doffer schreef:Zilver(licht) is dit een speciale kleur of zijn dit gewoon lichte kleuren zoals wit, patrijs, blauw?


Hey Doffer,

Zilver is een kleur (maar geen kleurslag). Kleurslagen die zilver bij zich dragen zijn bijvoorbeeld; zilverpatrijs, zilver-zwartgezoomd. (hetzelfde geldt voor goud, dan heb je bijv. patrijs en goud-zwartgezoomd)

Wat is je bedoeling precies? Je wilt dieren die scheikuikens leveren, goed leggen en goedkoop zijn... doet mij denken aan dieren die je wilt gebruiken voor productie. Daarvoor heb je tegenwoordig leghybriden en mestkuikens, daar kan geen enkele andere kip tegenop, vooral vanuit financieel oogpunt niet.

Geplaatst: 19 dec 2005 17:13
door Doffer
Hoi bram en andere

Bedankt voor je antwoord.

Ik ben bezig een onderzoeksvoorstel te schrijven voor de universiteit. De bedoeling is om een onderzoek op te zetten om te kijken hoeveel invloed bepaald licht kan hebben in het aantal vrouwelijke nakomelingen bij kippen.
Krielen en rustige kippen zijn daarvoor makkelijker te houden, als ze niet veel eieren leggen zal ik meer ouderdieren moeten aanschaffen om de broedmachine steeds vol te krijgen (een 30 krieleieren/broed). Door de scheikuikens heb ik meteen resultaat hoeveel % hen is en hoeveel haan.

Ik heb al weer wat info gewonnen over zilver.
Dit is dus een verdunningfactor die dominant vererft en aan het X chromozoon gebonden zit. Een hen (met zilver) heeft maar 1 X en zal aan al haar zonen de verdunningfactor door geven. Zet je er een haan op zonder verdunning dan zullen alle hennen geen verdunning meer hebben.
Zo zijn ze makkelijk uit elkaar te houden.
Klopt dit verhaaltje een beetje ?

Dan Buff, hoe vererft buff ?
Is een buff haan altijd homozygoot ? of zijn er nog andere kleuren de recessief zijn voor buff en de kleur van de scheikuikens kan beïnvloeden ?
Is buff een kleur of kleurslag ?

Bevat een witte wyandotte altijd het gen zilver ?

Geplaatst: 19 dec 2005 17:40
door bram
Doffer schreef:Ik heb al weer wat info gewonnen over zilver.
Dit is dus een verdunningfactor die dominant vererft en aan het X chromozoon gebonden zit. Een hen (met zilver) heeft maar 1 X en zal aan al haar zonen de verdunningfactor door geven. Zet je er een haan op zonder verdunning dan zullen alle hennen geen verdunning meer hebben.
Zo zijn ze makkelijk uit elkaar te houden.
Klopt dit verhaaltje een beetje ?


Klopt

Doffer schreef:Dan Buff, hoe vererft buff ?
Is een buff haan altijd homozygoot ? of zijn er nog andere kleuren de recessief zijn voor buff en de kleur van de scheikuikens kan beïnvloeden ?
Is buff een kleur of kleurslag ?


Buff is een kleurslag, er is mij geen voorbeeld bekend van scheikuikens mbv een buff ouderdier.

Doffer schreef:Bevat een witte wyandotte altijd het gen zilver ?


Nee, witte dieren zijn echte verassingspakketjes, genetisch kan hier van alles inzitten.

Als ik jou was zou ik voor een autosexend ras gaan (Noord Hollandse hoenkriel, Bielefelderkriel...). Anders moet je dieren van verschillende kleurslagen gaan zoeken die ook nog eens kleurzuiver moeten zijn.
Ook zul je van bijv. Noord Hollandse hoenkrielen beter af kunnen komen (neem aan dat het niet de bedoeling is alle dieren aan te houden) dan van kruisingen tussen rassen.

Geplaatst: 20 dec 2005 22:04
door Doffer
Hoi Bram

Hierboven staat bij groep 1 dat je wel witte wyandotte hennen kunt gebruiken om tegen een buff haan te zetten.

Maar dan komen er dus niet 100% scheikuikens uit :?:

Geplaatst: 20 dec 2005 23:44
door bram
Ik zie het staan, moet zeggen dat ik de genetische code van buff niet ken, maar wat ik wel weet is dat witte dieren (tenzij dominant wit, maar dat komt erg weinig voor buiten de leghorns om) wit zijn omdat ze een gen hebben dat de inbouw van pigment in de veer verhindert.
Deze dieren kunnen dus van alles genetisch bij zich dragen zonder dat je het ziet, want het wordt verhindert door het 'witgen'. Als je dus gaat kruisen met de buff haan zit de kans erin dat het mis gaat door de genetische bagage van de hen.

(Hoe het zit als je een fokzuivere witte hen hebt durf ik niet te zeggen, daar ik de code voor buff niet weet) Wat ik wel ontzettend raar vind is dat een witte hen geen geslachtgebonden genen meedraagt en daardoor zou die hele kruising al in het water vallen. Ik denk eigenlijk dat het vermelden van buff en wit een fout is, met mijn (beperkte) erfelijkheidskennis kan ik ook geen enkele overeenkomst vinden tussen het zilvergen en wit.

Misschien dat Ruben uitkomst kan geven, hij is de allesweter hier op het forum wat betreft erfelijkheid... misschien hem een pb'tje sturen :!: