Chaams Hoen.(Van Gink, 1910)
De gastronomische reputatie van het Chaams hoen blijkt uit vele historische bronnen.
“Men roemt Chaam, Zundert en Rysbergen omde alomberuchte Kapoenen.
Zoo, dat Maurits, Heer van Breda [1567-1625] dit landt, niet ten onrechte, zyne Brabantsche Tempe pleegde te noemen”, schrijft Tomas Ernst van Goor in zijn “Beschrijving der Stadt en Lande” uit 1743. En in zijn ”Etat présent de la Republique des Provinces-Unies” uit 1730 vermeldt M. Janicon de uitzonderlijke gastronomische kwaliteit van de Chaamse Pel.
“Deze Kapoenen (“Chapons”) zijn er overheerlijk en in heel Holland beroemd.”
Naar verluidt zijn er nog recepten van Chaamse kipgerechten die eertijds bij galadiners op ’t Loo werden geserveerd. De Bredase poelier Bertram leverde meerdere malen Chaamse Pellen aan het hof van Koning Willem III: “In 1881 bestelde wijlen Z.M. Koning Willem III bij onze firma twaalf hennen Chaamsche Pellen met een haan die bestemd waren voor Paleis ’t Loo en die z??zeer naar genoegen waren, dat wij nadien tijd nog meer orders mochten ontvangen.”.
De Pellen werden ook wel “Bredasche Kapoenen” genoemd, getuige de beschrijving van een feestmaal dat omstreeks 1808 door een Kasteelbezitter cadeau werd gegeven bij een huwelijk.
Van oorsprong was het Chaams Hoen de scharrelkip die op de boerenerven ten zuiden van Breda werd gehouden.
Hoenderkenner R. Houwink
schrijft hierover in 1916; “[…ik] besprak met de boeren hun verdwijnen. "Ze zeiden dat de pluimveeadviseurs die van de eierveilingen naar hun toekwamen hun aanraadden de landhoenders zo spoedig mogelijk op te ruimen en daarvoor Italiaanse hoenders in de plaats te nemen. Wie dit niet deed, kon niet meer aan de Veilingen der Coöperatieve vereniging broeden..! Zo waren ze dus allemaal in een paar jaren opgeruimd. Er liepen alleen nog Leghorns in de patrijskleur en witte kleur. […ik] zag in 5 dorpen nog mooie Chaamse hoenders (goud-en zilverpel). De boeren konden er niet van scheiden en leverden hun eieren dan maar aan particulieren en niet aan de Coöperaties.”
Dus in de loop van de negentiende eeuw ontstonden er ook in de Baronie van Breda, door de import van andere rassen, hoenderbedrijven met kippen die meer aanleg hadden voor vleesaanzet.
De eerste officiële rasbeschrijving van het Chaams hoen werd vastgelegd in 1911.
Sindsdien is het ras steeds schaarser geworden, als gevolg van de opkomst van de vleesindustrie, en naar men dacht zelfs uitgestorven.
De afgelopen jaren is een groep gedreven hobbyhouders in Chaam en omstreken er in echter geslaagd om het originele hoenderras weer terug te kruisen uit de laatste exemplaren in Nederland; een formidabele prestatie!
http://www.archive.org/stream/cu3192400 ... 5/mode/2up
http://www.archive.org/stream/campinehi ... 1/mode/2up
http://www.archive.org/stream/catalogue ... 0/mode/2up
In oktober 2005 is samen met Slow Food het Presidium voor de “Chaamse Pel” opgericht.
De Ark van de Smaak bevat zo'n 750 producten over de hele wereld, waarvan vijftien in Nederland:
Boeren-Goudse oplegkaas
Texelse schapenkaas
Oosterscheldekreeft
Chaamse pel
Traditionele boeren-Leidse kaas
Traditionele naegelholt
Mestreechtse kalfspastei
Kempisch heideschaap
Amsterdamse osseworst
Drents heideschaap
Friese droge worst
Leidse boter en karnemelk
Schiedamse moutwijn
Limburgse stroop
Lakenvelder rund
Met de producenten van het presidium en vrijwilligers zijn een aantal kwaliteitseisen opgesteld.
Zo mag een houder niet meer dan 150 slachtdieren per jaar leveren, om de kwaliteit te waarborgen. De (rasechte) hoenders en hanen moeten voornamelijk streekeigen voedergranen krijgen, en minimaal 8 m2 buitenruimte per dier hebben. Ze krijgen ten minste 17 weken (kippen) tot 26 weken (hanen) de tijd om te groeien.
Ter vergelijking: een industriekip is na 6 weken al klaar.
De Chaamse Pel mag alleen in het historische productiegebied worden gehouden.
De geslachte dieren zijn te herkennen aan de kop- en stuitveren (volgens traditie),
het naamlabel van de houder en de genummerde Chaamse Pel pootring.
Vanwege het natuurlijke groeiseizoen is de Chaamse Pel alleen verkrijgbaar van eind juni tot en met december.
De Stichting “Vrienden van de Chaamse Pel” houdt toezicht op de naleving van de eisen.
Stichting Pelicaen Chaam
heeft in 2005 samen met het
Sociaal Economisch Platform “De Baronie” aan de Kerkdreef te Chaam een authentiek Brabants hoenderhok laten bouwen, waar bezoekers een toom Chaamse hoenders kunnen bewonderen.
Met landgoedeigenaren in de streek wordt gekeken of zij in de toekomst ouderwetse rassen
als Zwarte Haver, Sint-Jansrogge en Vierrijige Gerst kunnen gaan telen voor het voer.
Het Chaams hoen is een statig ras,
met een brede diepe borst en een enkelvoudige rode kam, die bij de hen naar één kant mag omvallen.
De ogen zijn oranje en de poten leiblauw.
De eieren zijn behoorlijk groot en wit van kleur.
Het Chaams hoen komt voor in de kleurslagen zilvergeband en goudgeband.
De kop en hals vertonen deze tekening niet. De banden worden ook wel pellen genoemd.
Gepelde hoenders komen van oudsher voor in de regio Noord-Frankrijk tot Noord-Duitsland.
Op 11 januari 2006
heeft de sectie hoenders en dwerghoenders van de Nederlandse standaardcommissie
het Chaams Hoen officieel erkend en opnieuw opgenomen
in de standaard van de Nederlandse Hoender en Dwerghoender, sier- en watervogel Bond (http://www.nhdb.nl).
Je moet eens het Pluimveemuseum in Barneveld bezoeken gaan. Er loopt een toom Chaamse Hoenders buiten in de Hoendertuin en van de Maestro C.Th. van Gink zijn tekeningen van deze ras te bewonderen. In ieder geval een bezoek waard. 
niets"" kipiges""